Yabancı - Albert Camus

Acıların üst üste geldiği, herkesin birbirini kızgınlıkla, saldırarak eleştirdiği zamanlardayız. Terörün kol gezdiği, insanların birbirlerine olan güvenlerinin sarsıldığı zamanlar… Ölüm haberi almak korkusuyla başlanıyor her güne, sevdiklerimizi ve hayatımızı kaybetme korkusuyla… Şehitlerimize dualar ediyoruz, terörü yok etmek istiyoruz. Bir noktadan sonra hayat kısıtlanamıyor devam ediyor. Bu noktada Mersault gibi tepkilerimiz diye düşünmeden edemiyorum bazen, devam ediyoruz, devam etmek zorundayız… Öte yandan sürekli ne yapabileceğimizi düşünerek olmalı bu ve birbirimize kenetlenerek…

Yabancı için 2017’nin ilk kitabı demek isterdim. Ama bu kitap 2016’dan kalma yazmayı unutmuşum. İnternet günlüğüm neyse instagrama bile koymamışım. Dün tesadüfen fark ettim. Sonra her kitabın okuma zamanı olduğu gibi yazma zamanı da var diye düşündüm. Veba’dan sonra okusam da ısrarla bu zamanı beklemiş. Konuyla ilgili ilk hatırladığım kızgınlığım. Topluma, kendine yabancılaşan Mersault’nun tepkisizliğine olan kızgınlığım…

 Camus’nün 1942’de yani II. Dünya Savaşı sürerken yayınlanan ilk kitabı Yabancı.  Savaşa girmemiş Türkiye’nin bile ekonomik olarak etkilendiği zamanlar… Savaşla birlikte ölümün sıradanlaştığı bir ortamda mı dünya boş ve anlamsız geliyor Mersault’ya merak ediyorum. Yenilgiler, savaşta yitirilenlerle mi bu kadar tepkisizleşiyor. Ama anlatılan ortamda savaş yok. Cezayir’de geçen olaylar annesinin ölümüyle başlıyor. Çalıştığı yerden aldığı terfiyi kabul etmemesi, pisi pisine katil olması, kaçmak varken idama gidip ölümü kabullenmesi. Evet sinir oluyorum bu kadar tepkisiz kalabilmesine… Bunun adına, toplumun ona dayattıklarına karşı çıkmak dense de tuhaf ve itici geliyor.  Belki de günümüzde yaşadıklarımızla tepkim artmış olabilir konuya. Sanayi devrimiyle gelen bir kavram yabancılaşma. Sürekli çalışmanın getirdikleriyle anlamsızlaşan hayatlarla gelen… Sanırım beni kızdırabilmiş olması romanın ne kadar başarılı yazıldığının bir kanıtı. Hayatın anlamı tepkisizlik mi olmalı bu da size kalmış bir konu?

“O kitaplarda, belki kaçma hikayeleri de bulacaktım. Hiç olmazsa bir seferinde çarkın durduğunu, bu karşı durulmaz gidişte şansla rastlantının yalnız bir defa, bir şeyi değiştirebildiklerini öğrenecektim. Bir tek defa! Bir bakıma da bu, bana yetecekti galiba. Geri kalanını da kalbim yapacaktı. Gazeteler sık sık, topluma olan bir borçtan bahsediyorlardı. Onlara göre bu borcu ödemek lazımdı. Fakat bu, hayal gücüne hitap eden bir şey değil. Asıl önemli olan bir kaçma imkanı, değişmez ve şaşmaz bir gidişatın dışına atlayış, umudun bütün şanslarını taşıyan delice bir koşuştu. Tabii umut, koşup giderken bir sokağın köşesinde, daha kurşun havadayken vurulup ölmekti. Fakat iyi düşünülürse, hiçbir şey bana bu kadar talihli olabileceğimi umdurmuyor, aksine her şey bunu engelliyor, mekanizma beni sımsıkı kavrıyordu.”Sh99

Arka Kapak

“1942’de yayımlanan Yabancı, romancı, tiyatro yazarı ve düşünür olarak İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra yalnız Fransa’da değil tüm dünyada kuşağının sözcüsü ve yol göstericisi olarak kabul edilen Albert Camus’nün, ilk ve en çok ses getiren yapıtıdır. Romanda, bir Arap’ı öldüren ama bu suçtan çok, gerçek duygularını dile getirdiği ve toplumun istediği kalıba girmeyi reddettiği için dışlanan bir “yabancı” aracılığıyla, XX. yüzyıl insanının içine düştüğü yabancılaşma anlatılır. Bir türlü ele geçirilemeyen “anlam”ın sürekli aranışını, bilincin toplumdan ve dış dünyadan kopuşunu, topluma yabancı duran kahramanın çevresiyle ve toplumla arasındaki çatışmayı anlatan roman, büyüleyici gücünü arka plandaki derin ve suskun acıdan alır. Camus, genç kahramanı Meursault’nun dış dünyayla arasına koyduğu mesafeyi, kendine ve topluma yabancılaşmasını, annesinin ölümü dahil her şeye nesnel bir biçimde yaklaşmasını büyük bir ustalıkla dile getirir.”