Böyle Bir Kars - Ludmila Denisenko

Bir elimde harita, aklımda kızaklı Çıldır Gölü manzaraları, Rus evleri... Kars’ın ilgi alanıma tam olarak ne zaman girdiğini hatırlamaya çalışıyorum. O kadar uzun zamandır Kars’a gitmek istiyorum ki... “Kar” romanından sonra olmalı diye karar veriyorum sonunda.

“Tarih boyunca sürekli el değiştirmiş olan serhat şehri Kars’ın tarihi hep yeni hükümdarların politikalarına ayak uydurma ya da reddetme tarihidir aynı zamanda. Bu nedenle Kars her daim kişilikli olmuş, Kars’tan çıkan insanlar hep farklı olmuş, başkalarının arasından sıyrılmışlardır hep.”  Sayfa207

Böylesine uzakta ve böylesine farklı bir şehirle karşılaşmak sersemletiyor beni. Doğubeyazıt’tan, Iğdır’dan sonra Kars’la birlikte farklı bir dünyaya adım atıyorum çok belli. Yıllar önce bir otobüs dolusu insanla yollarda kaybolup ucundan kıyısından geçtiğim Kars için, gene aynı şeyleri hissetmiştim. Dedim ya bu şehir bir şekilde o duyguyu veriyor insana...

İster istemez anılara yöneliyorum. Hele de elime onca yaşanmışlığın sayfalara döküldüğü bir kitap geçmişse. Kars’ı Kars yapan binaların, insanların öyküsü, gelişleri, sürgünleri... Almanların ya da İsviçrelilerin burada ya da Kafkaslarda ne aradığı, Malakanlar, Çarlık Rusya’sı, Türkiye Cumhuriyet’i, sonrasında olanlar, savaşlar, acılar, çocukluk anılarına karışınca daha bir anlamlanan sayfalar...

Kıraç toprak olarak gördüğüm toprakların bir dönem ormanlık arazi olduğunu, kayısıdan vişneye her çeşit meyveden nasıl verim alındığını öğrenmek değişik ve iç burkucu. Özellikle Sarıkamış’ta aşık olduğum Katerina Köşkü bir harabe, neşeli çocuklara, ineklere ev sahipliği yaparken, bir kibritle yok olmasına çok az kalmış... 

Caddelerde dolaşırken gördüğüm taş binaların öykülerini okumak, o caddelerde bir zamanlar kayak bile yapıldığını öğrenmek değişik geliyor. Dışarıdan yan yana kapılar ve pencerelerle uzun evler zinciri gibi duran bir binanın açık kapısından bahçeyi görünce içeri girmek istemiştim, çekinmiştim. Yazarın kendi evinden yola çıkarak bu bahçeleri uzun uzun anlatması hoşuma gidiyor.

Ludmila Denisenko, aslen Kars kökenli Rus asıllı bir aileden geliyor. O kadar detaylı, öylesine güzel anlatmıştı ki Kars’a dair bir dönemi, adım adım gezmiş, yaşamış, o sobaların başında ısınmış,  o depolara girmiş, o arabada müzik dinlemiş, o caddelerde kaymış, onca drama tanıklık etmiş gibi hissediyorsunuz. Kars serhat şehrimiz, belki bu yüzden biraz yalnız, daha güçlü, mağrur... Gidilmeyi, doyasıya gezilmeyi hak ediyor, ama ille de bilerek, o nefis caddelere, tarihe hakkını vererek...

Arka Kapak

“Kendimi bildim bileli bizim evde Kars konuşulur; Kars’ta şöyleydi, böyleydi. Ben de evlenip çoluk çoçuğa karıştığımdan beri hep Kars’ı anlattım sevdiklerime. Gün geldi; anlattıracak, soracak insanlarımız da tek tek bizi terk etti. Merak ettiklerimizin cevabı olmadığının ayırdına vardık acıyla. Bizler de Kars’ta yaşadık, bizler de Kars’ı sevdik. Hem de ne sevdik; genlerimize işledi adeta; sevinçlerimizin, üzüntülerimizin, düşlerimizin odağı oldu Kars. İnternette bloglar kurarak birbirimize anlatmaya başladık Kars’ımızı. Ancak herşey suya yazılmış yazı, bir iki gün mutlu eden sonra unutulup giden.

Kars konusunda yazılmış pek çok kitap, sayısız makale olduğunu fark ettim. Her biri Kars’a kendi objektifleriyle bakmışlar. Bunu sevindirici buluyorum çünkü böylece birçok Kars gün yüzüne çıkmış oluyor. Bu kitap da benim gözümle “BÖYLE BİR KARS”. “