Duman - John Berger - Selçuk Demirel

Duman diye bir film seyretmiştim bir ara. Bir adam her gün aynı saatte aynı yerin fotoğrafını çekiyordu. Fikir ilginç geldiğinden olmalı, aklımda kalan tek şey bu…

Her daim bayıldığım John Berger, “Ateş olmayan yerden duman çıkmaz” diye başlamış, Önsöz’de, atom bombalarından bahsederek. Sonra sigaraya, sigara topluluklarına geçmiş. Siz de şehirlerarası otobüslerde aynı dertten mi muzdariptiniz. 16 saatlik Samsun İzmir arasında otobüs, nasıl duman altı olurdu anlatamam. Bir de 45 dakikalık molalardan sonra bir de araca binip yakanlar vardı! Her seferinde midemin bulanacağını, torbalarca kusacağımı düşündüm. Ama hiç olmadı.

Ev arkadaşım baca gibiydi, çok içerdi sigara… İçemedim bir türlü, ona bazen hediye sigara alsam bile… Şimdilerde kışları tir tir titreyerek sigara içmek için toplanan ve hatta bu sayede sosyalleşen insanları izliyorum, vazgeçmiyorlar. Ya da ağır bir hastalığa yakalanıp birden bırakıverenler. Tabii konumuz sigara değil, dumanı daha çok.

Doğduğum şehirde, havaalanına giderken günün hangi saati olursa olsun tüten fabrika bacalarını izlerim… Her seferinde merak edip sorarım, bu saatte de mi tütüyor. Hiç sönmüyorlar mı diye?

Duman bir iletişim aracı, medeniyet göstergesi, zehirlendiğimiz halde vazgeçemediklerimizden… Selçuk Demirel’in çizimleriyle renklenen bu minicik kitabın en vurucu kısmı sondaki anekdottu sanırım. Evet duman bir insanlık belirtisiydi…

“Önsöz

“Ateş olmayan yerden duman çıkmaz”

Bu sözü biri ilk kez

herhangi bir söylentinin yersiz olmayabileceği anlamında söylemiş.

Günümüz medyasında da kelimeler çoğu zaman alevleri gizleyen bir duman perdesi

işlevini görürler.

Kuzey Kore hükümeti

bir denizaltıdan Hidrojen bombası fırlatarak

deneme yaptıklarını daha yeni açıkladı.

Bunun gerçek mi yoksa blöf mü olduğu

konusundaki tartışmaların sonu gelmiyor.

Dünyadaki denizlerde

Tepeden tırnağa nükleer silahlarla donatılmış

60 denizaltının faaliyete geçmek için

gece gündüz emir beklediğini kimse düşünmüyor.” Sh 6

Arka Kapak;

“Evvel zaman içinde

erkekler, kadınlar

ve (gizlice) çocuklar

sigara içerlermiş”