Dağlar Arasında Bir Sürpriz; Kemaliye (Erzincan)

Divriği’ye gitmek için araştırma yaparken Kemaliye ve Kemah’ı da içine alan turu görünce oraları da görmüş olurum diyerek öylesine kaydımı yaptırmıştım. Üç günlük muhteşem bir geziden sonra iyi ki de yaptırmışım diyorum. 

Kemaliye nam-ı diğer Eğin, Fırat’ın kolu Karasu’ya yol veren sarp Munzur Dağları’yla sarıp sarmalanmış şirin mi şirin, üstelik çok çalışkan bir ilçemiz. Muhteşem güzelliğine hayran olduğum Karanlık Kanyon fotoğraflarını daha önce yayınlamıştım. Bu sefer sadece ilçe hakkında bilgi vermek istedim. 

Herkesin elindekini bağışlamasıyla epeyce yol kat etmiş Kültür Müzesi yöre tarihi hakkında fikir sahibi olmanızı sağlıyor.

Öte yandan benim gibi gittiği yerlerde ev detaylarına dikkat eden biriyseniz,  Eğin evleri de ilginizi çekecek demektir. Araziye baktığımda evlerin taş olması gerektiğini düşünmüştüm. Tıpkı Karadeniz’deki dolma taş evler, İskilip evleri, Harran’daki kerpiç evler gibi evlerin malzemesi doğaya göre oluşuyordu haliyle taş ev beklemem oldukça doğaldı.

Oysa evler alt kısmı taş, üst kısmıysa ahşap şeklinde yapılmıştı. Bu konuya açıklık getiren rehberimiz ağaçların Fırat’tan bırakılarak Eğin’den alındığını bu sayede evlerde kullandığını söyledi. Alt kısmının taş olması da engebeli araziye uyum sağlayarak, sağlam olmasını sağlıyormuş. Evlerin bu şekilde yapılmasına “Hımış” tekniği deniyormuş.

Evlerdeki hoş detaylardan biri eskiden kalan panjurların üstteki fotoğraftaki gibi birkaç kısımdan oluşması. 

Çok ince tahtalar kullanılmış, kolay kurumaları için. Hatta çok eski ve bakımsız evlerdeki tahtalar neredeyse kağıt gibi kıvrılmış.Tahtaların çoğu yukarıdaki gibi oymalarla süslenmiş.

Evlerde dikkat çeken diğer bir özellikse kapı tokmakları. Her evde birkaç kapı tokmağı var olunca şaşırıyor insan, süs sanıyor. Meğer onların da anlamları varmış. Üstteki erkeklere diğeri kadınlara aitmiş. Çıkardığı sese göre gelen tanınıyormuş.

Evlerde yazın ana kapıdan, kışınsa avlu kapısından dışarı çıkılıyormuş. 

Bu nefis manzara Kemaliye’ye tepeden bakan İhsan Gezgin Parkı’ndan. Bu arada Ahmet Kutsi Tecer’in “Orda bir köy var uzakta” şiiri Kemaliye’nin köyü için yazılmış. Bu güzel ilçenin sürprizlerinden oldu bu bilgi de… 

Kemaliye’ye tepeden bakaı, kartal yuvası gibi bir kayanın tepesine kondurulmuş gibi duran bu ev bir öğretmen çiftin yapımı çok zor olsa da başarmışlar. Yılın büyük bölümünü burada geçiriyorlarmış. Manzara süper olsa da uçuruma bakmak yürek ister galiba…

Eğin’de tünellerden geçerken mağaraya girmiş hissi ne kapılıyor insan. Tavan bildiğimiz tavanlardan düz değil, kaya. Bunun nedeni bu tünelleri ve yolu halkın yapmış olması. Nasıl engebeli Karadeniz halkı çalışkansa Kemaliye’de kendi yolunu açmayı bilecek kadar çalışkanmış.

Yörede dutçuluk önemli, dut ve cevizi karıştırarak lök yapıyorlar. Pekmez ve bal üretiliyor.  

Kültür gezilerine, doğa sporlarına meraklıysanız Eğin’i kesinlikle tavsiye ediyorum. Hiç sıkılmayacağınız bir gezi olacak ki benim gibi tekrar gitmek isteyeceksiniz. Yaşamın fazla olmadığı Sırakonak Köyü, evlerin daha bakımlı, düzenli yaşamın olduğu Apçağa Köyü, UFO biçimli Zincirlitaş, Kadıgölü, Mani Yolu, nefis Doğa Tarihi Müzesi’ni mutlaka görülmesi gereken yerler. Doğası, yürümeye elverişli dağ yolları kısacası Eğin’in  tadı damağımda hala.

Ah az kalsın unutuyordum tadı damağımda demişken yörede yediğim "kör dolma"nın tadına bakmayı unutmayın derim bir de...

Bir de "yağmur böceği" vardır levhalarını görünce şaşırmayın olur mu! Bir çeşit semendermiş, üstelik botokslanmak için bire birmiş. Yok galiba bitmeyecek Kemaliye anıları en iyisi burada kesmek ...