Ölmeyi Bilen Adam Muhsin Ertuğrul - Ayşegül Çelik

2 yağhane, 8 şerbethane,11 dükkan, 10 ev, 3 fırın, 4 han, 1 okul, 1 bağ, 1 meyve bahçesi, 17 çeşme, 1 cami, 2 köprü… “Anlamıyor musunuz tıpkı geldiğim gibi gitmek istiyorum.” diyerek devlete defalarca mal bağışında bulunan bir adam. Yukarıdakiler bağışladıklarının sadece bir kısmı. Muhsin Ertuğrul, bu bağışları yapan Haririzade Hacı Hüseyin’in torunu…

16 yaşında aç kalmayı göze alıp evden ayrılan genç bir adam. 90’larının başına yaklaşırken hala tiyatro için yollara düşebilen, aç kalan, doğru bildiği uğruna herkese baş kaldırabilen, hakaretler yağdırılan, övgülere boğulan, sürekli gönderilmeye çalışılan ancak O’nsuz olmadığı için sürekli geri çağrılan bir adam.

35 yaşında Alman Purofesör Rudolf Frank’ın hazırladığı “Modern Tiyatro” adlı kitapta, dünyanın en önemli aktörleri arasına giren bir adam.

Aç ve yollarda kalma pahasına Amerika’dan Rusya’ya, Fransa’dan Mısır’a, Almanya’dan İskandinavya’ya gidip, araştıran, merak eden, gördüklerini ille de ülkesinde uygulamak isteyen bir adam. Açılan tiyatrolarla yetinmeyip en ücra köşelere sahne kurmaya hatta hiçbir şey yoksa kahvelerde oyun oynanmasını sağlayan,  kadınları, çocukları tiyatrolara taşıyan, okullar kuran,  eğiten…  

Ülkesinden bıkıp Paris’e yerleşeceğini bildiren arkadaşına yazdıklarının üstüne ne söylesem boş galiba;

“Ben de istesem burada yerleşebilirim; hem de iyi tiyatrolardan birinde rejisör olarak. Aynı zamanda filimden de para kazanırım. Fakat ya Rabbi! Biz bunun için mi kafa patlattık? Bunun için mi çalıştık? O kadar sefalete, meşakkate, dudak bükerek alay edenlere bunun için mi katlandık? Sahnede heyecan duymadıktan sonra neme lazım para, neme lazım rejisörlük? … Bir rejisörlük ki, denize tohum eker gibi, bende ve memleketimde hiçbir izi gözükmeyecek…”

Sahi  Muhsin Ertuğrul olmadan bu güzel ülkede tiyatrodan söz edilebilir miydi sizce ?