Sultanı Öldürmek- Ahmet Ümit

Selim İleri’nin Yaşadığı İstanbul’da kaybolmuşum büyük bir keyifle, gözüm başka hiç bir şey görmüyor bu aralar. Oysa bir önce okuduğum kitap, Sultanı Öldürmek ve bayılmışım ve mutlaka yazmalıyım demişim, çok değil daha birkaç gün önce… Araya giren otel odaları ve yol ve sıcak ama en çok da Yaşadığım İstanbul adlı kitap neyse gene aynı kitap hatırlattı bana bir an önce yazmam gerektiğini, Ahmet Ümit’ten bahsettiği kısımla…

Evet ya polisiye demek orta ve liseyi dolduran Agatha Christie demek değil mi benim için? Biraz da o yüzden burun kıvırmıyor muydum Ahmet Ümit’e. Ta ki nedir bu zehirlenme olayı diye merak edip kitabı alıncaya kadar.

Bir çağı kapatan bir çağı başlatan Fatih’in babasına “eğer sultan bensem tahta geç, yok eğer sensen ordunun başına geç” gibi bir cümleyi söylediğini hatırlıyorum tarih kitaplarından. (Umarım doğru hatırlıyorumdur.)

Oysa bambaşka bir tahlil bekliyor beni ilerleyen sayfalarda, Freud’dan Fatih’e uzanan, gerçekle hayal arasında gidip gelen, sürekli sorular sorduran, merak ettiren, düşündüren kısaca bayıldığım bir kitapla yatıp kalkıyorum, yolda, evde, otelde. Onca fikir bombardımanına yakışan bir çözümleme beklerken “hadi ya” dedirten bir sonla karşılıyor beni. Gülerek elimdekinin bir roman olduğunu hatırlıyorum. Ama ne roman böylesine bir tarih sorgulamasının yanı sıra nefis de bir kurgu hediye ediyor zihnime.

“Nasıl ki futbol hiçbir zaman sadece yirmi iki oyuncunu bir sahada top peşinde koşturması değilse tarih de hiçbir zaman sadece geçmişte yaşamış devletlerin öyküsü değildi. Tarih, toprağın nasıl sürüldüğü, ekmeğin nasıl pişirildiği, evin nasıl inşa edildiği, annelerin bebeklerinin altını nasıl bağladığı, eğitimin nasıl yapıldığı, bir erkeğin bir kadına aşkını nasıl söylediğiydi. Tarih, insanı insan yapan irili ufaklı olayların toplamıydı. Tarih korkaklıktı, cesaretti, ihanetti. Tarih, düşünceydi, duyguydu, önseziydi, gururdu. Elbette bütün uluslar, tarihlerindeki zaferlerle gurur duyarlardı, elbette yenilgilerinden üzüntüye kapılırlardı ama geçmişleri bugünden daha parlak olan topluluklar, tarihlerindeki zaferlere daha fazla bağlılık gösterirlerdi. Sadece bizim için değil, bütün uluslar için geçerliydi bu. Doğal bir durum, ama bu psikoloji, tarih yazımına yansıyınca ciddi meseleler ortaya çıkabilirdi. Mesela bizim çağ kapatıp çağ açan diye nitelendirdiğimiz bir fethi, Batılılar rahatlıkla saldırganlık olarak niteleyebiliyor, … “ *

*Sayfa 304-305