9 Temmuz 2014 Çarşamba

Gilgameş Tarihte İlk Kral Kahraman - Muazzez İlmiye Çığ



Anadolu'da yapılan kazılarda yerleşim alanlarının katmanlarının bulunmasını duyduğumda çok şaşırmıştım. Hal böyleyken katman katman inip daha çok bilmek istiyor insan. Başlangıç olarak fikrimin olup bilgimin tam olmadığı Hititlere, Urartulara, Sümerlere doğru yolculuğum son günlerde. Sümer Uygarlığı hakkında öğrenilenlerin Batı öğretisi ezberini bozuyor olduğunu öğrenmek de hoşuma gidiyor. Ve kaçınılmaz olarak Gilgameş Destanı’nı alıyorum elime. 




Of tamam lafı uzatmadan bu destanla ilgilenmemim en büyük nedeninin Şahname olduğunu söyleyip rahatlayayım. Hep söylüyorum, Şahname’den sahnelerin duvarlara işlendiği, 70 kiloluk orijinal bir el yazmasının sergilendiği, Firdevsi’nin akşam saatlerine göre epey kalabalık mezarına ya da bir müzeyi gezerken ufacık çocukların yanınıza gelip duvarlardaki nefis minyatürlerin bu kitaptan sahneler olduğunu söylemelerine çok bozuldum ben İran’da! Belki daha çok söylemeliyim bunu. Çünkü dönüp baktığımda Dede Korkut Masalları mı aradığım yoksa Sümerlerle Türklerin benzerliklerine dayanarak Gilgameş mi?

Sahi kısa dönem Anadolu tarihi dışında, Mezopotamya hatta Orta Asya tarihlerine sahip çıkıyor muyuz? Van Kalesi gezilirken bir türbedeki asıl mezarın, belgelerin Ruslar tarafından alındığı söylenmişti. Bu gerçekten acı, bir yurdun tarihinin silinmesinden bahsediyorum. Anadolu tarihini başka ülke arşivlerinde arayıp sahip çıkmalı mıyız? Öte yandan petrol çok çok önemli  tamam ama İran’ın insanlık dışı, saçma sapan inatçılığı belki de bu kadar sağlam basıp, binlerce yılına sahip çıkabilmesidir… Abartıyor muyum? Yorum sizin…

Yazılı ilk destana dönersek, Gilgameş Uruk Kralı. Uruk, Sumer ülkesinin Tufan’dan sonra ilk varolan şehirlerinden biriymiş. O zamandan Gilgameş’e kadar dört kral yönetmiş Uruk’u. Bu bilgi hoştu bana göre. Kısacık kitap boyunca Gilgameş ve Enkidu’nun dostluğu, çok tanrılı Sumer dinine giriş ve aklınızda kurulan benzerlikler hoşuna gidiyor insanın. Bu arada yıllardır Gılgamış ve Sümer olarak yazıp okuduk ancak Muazzez Hoca Gilgameş ve Sumer yazmış her seferinde, yazılışlarını da öğrenmiş oldum diye düşündüm.

Ve işte kitabın arka kapağı… 

“Sümerolog Muazzez İlmiye Çığ’ın kaleme aldığı bu kitap, Sumerlilerin bundan binlerce yıl önce yaşamış olan kahraman kralı Gilgameş’in serüvenlerini kapsayan bir öyküdür. Bu öyküde yer alan konular, Gilgameş’in yaşadığı çağdan itibaren yüzyıllar boyunca ağızdan ağza geçtikten sonra çiviyazısıyla destan halinde tabletlere yazılmıştır.

Babilliler, Sumerce yazılmış tek tek konuları, Akad dilinde bir bütün destan haline getirmişler. Çığ, Sumerce yazılığ destana alınmamış öyküleri, XII. Tablette yazılanları ve destanta bulunmayan, fakat Akadca şiir halinde yazılmış Gilgameş’in doğumunu anlatan öyküyü de kitabına ekledi. Böylece Gilgameş destanının tümünü ve Gilgameş’e ait yazıları bütün konuları bir araya toplamış oldu.

Tutkuları, sevinçleri, acıları, umutları ve hayal kırıklıklarıyla bugüne bağlanan tarihin ilk kahraman kralını, Sumerolog Çığ’ın akıcı anlatımıyla tanıyacaksınız.” 

4 yorum:

  1. Acaba diyorum, biz çoğumuz göçle geldiğimiz için mi umursamıyoruz ve değer vermiyoruz bizden önceki kültürlerin kalıtlarına. Bu savımı hemen de çürütüyorum. Selçuklu, Osmanlı bizdendi, o kültürlere değer verdik mi ki?
    Nerdeyse 1000 yıldır yerleşik hayattayız ama genlerimize işleyen göçebelikten kurtulamadığımız için mi yerleşik kültürün eserlerine ilgisisiz bu kadar? Turistik-para kazandıran değeri ortaya çıkmasaydı, 21.yy da bile ilgilenmeyecektik şu anda ilgileniliyormuş gibi görünenlerle.
    Fırsattan istifade blog ziyaretçileri için benden de bir not; Muazzez İlmiye Çığ, biliminsanı olmasının yanısıra kolay ve keyifle okunan tarih dayanaklı kurgu kitapların yazarı. Tarih merakı olmayanların bile ilgiyle okuyacaklarını düşünüyorum.

    YanıtlaSil
  2. umursamamayı tam anlamış değilim... öte yandan Muazzez İlmiye Çığ kitapları elimde bu aralar dinler tarihi ile ilgiliyim son günlerde iyi gidiyor...

    YanıtlaSil
  3. Minecim bizleri bilgilendirdiğin ve farkındalık yarattığın için teşekkürler.
    Ramazan Bayramın mübarek olsun.
    Şeker tadında nice bayramlar diliyorum.
    Sevgiler...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. çok teşekkür ederim, güzelliklerle dolsun bayramımız ...

      Sil

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...